તાજેતરમાં એક ઈકોમર્સ કંપનીએ પોતાની જાહેરખબર માટે અલગઅલગ ઉંમરની ૩૦ મહિલા અને પુરુષ સાથે એક સોશિયલ એક્સપરિમેંટ કર્યો, જેમાં તેમને અનેક પ્રકારનાં પ્રશ્નો પૂછવામાં આવ્યા. તેમાં જેા જવાબ ‘હા’ હોય તો તેમણે એક ડગ આગળ વધારવાનું હતું અને જેા ‘ના’ હોય તો એક ડગ પાછળ જવાનું હતું.
જ્યાં સુધી તેમને સામાન્ય પ્રશ્નો જેમ કે સાઈકલ ચલાવવા, રમત રમવા, સંગીત, કપડાં પ્રેસ કરવા કે પછી ચા-નાસ્તો બનાવવા સાથે જેાડાયેલા પ્રશ્નો પૂછવામાં આવ્યા ત્યાં સુધી મહિલાઓ પુરુષોની સરખામણીમાં બરાબરી પર હતી, પરંતુ જ્યારે બિલ પેમેન્ટ, સેલરી બ્રેકઅપ, વીમા પોલિસી, બજેટ, રોકાણ, મ્યુચ્યુઅલ ફંડ, ઈનકમટેક્સ સંબંધિત પ્રશ્નો પૂછવામાં?આવ્યા તો મહિલાઓ અને પુરુષો વચ્ચેનું અંતર એટલું વધી ગયું કે આખરે માત્ર પુરુષ જ આગળની લાઈનમાં ઊભા રહેલા જેાવા મળ્યા.
ભારતીય શેર બજારમાં બાકીના દેશોની સરખામણીમાં પુરુષો અને મહિલાઓ વચ્ચેનું અંતર સ્પષ્ટ જેાવા મળશે. બ્રોકર ચૂઝરના આંકડામાં જેવા મળ્યું કે ભારતમાં દરેક ૧૦૦ રોકાણકારમાંથી માત્ર ૨૧ રોકાણકાર જ મહિલાઓ છે એટલે કે તેમની સંખ્યા ૨૧ ટકા જ છે. એમ પણ પરંપરાગત રીતે પરિવારમાં જે પણ આર્થિક બાબત હોય છે મોટાભાગનો તેમનો નિર્ણય ઘરના પુરુષ સભ્યો જ લે છે.
હકીકતમાં, તેનું કારણ મહિલાઓ દ્વારા આ વિષયમાં રસ ન લેવો છે. બાળપણથી ઘરનું વતાવરણ કંઈક એવું રહે છે કે યુવતીઓ આર્થિક મુદ્દા સંબંધિત કામ અથવા નિર્ણયથી દૂર રહે છે. તેઓ તેનો પૂરો આધાર પોતાના પિતા, ભાઈ કે લગ્ન પછી પતિ પર છોડીને નિશ્ચિંત થઈ જાય છે. પોતાની, ઘરની કે દેશની આવક વધારવા અંગે સામાન્ય રીતે મોટાભાગની મહિલાઓ વિચારતી પણ નથી. તે સ્વયંને ઘરગૃહસ્થીના કામમાં ગૂંચવી રાખે છે અને?આ રીતે ક્યાંક ને ક્યાંક તે સ્વય સાથે અન્યાય કરે છે.
શ્રમ શક્તિમાં ભાગીદારી ઘટવાના કારક અને રોજગારની સ્થિતિ મહિલાઓની શ્રમ શક્તિમાં ભાગીદારી ઘટવાના કારણ જેાઈએ તો, જ્યાં ભારતમાં મહિલાઓની જનસંખ્યા તેની કુલ જનસંખ્યાની લગભગ અડધી છે તેમની શ્રમ બજારમાં ભાગીદારી લગભગ એક તૃતિયાંશ છે. બેરોજગાર જનસંખ્યામાં મહિલાઓની સરખામણીમાં પુરુષોની સંખ્યા ઘણી વધારે હતી. ભારત એક પિતૃસત્તા ધરાવતો દેશ છે. એક કાલ્પનિક સ્થિતિમાં જેા એક પરિવાર પાસે એટલા સંસાધન છે કે તે પોતાના પુત્ર કે પુત્રીમાંથી કોઈ એકને શિક્ષિત કરે તો તે પરિવારની પ્રાથમિકતામાં પુત્ર આવશે. પ્રાથમિકતાના અભાવે મહિલાઓ શ્રમબળમાં પાછળ રહી જાય છે.
