વાર્તા – પૂનમ અહમદ.
વિપિન અને હું ડાઈનિંગટેબલ પર નાસ્તો કરી રહ્યા હતા.
અચાનક મારા મોબાઈલની રિંગ વાગી. કામવાળી લતાનો ફોન હતો.
‘‘મેડમ, આજે હું નહીં આવું. થોડું કામ છે.’’
મેં કહ્યું, ‘‘સારું.’’
પણ મારો મૂડ ખરાબ થઈ ગયો.
વિપિને અંદાજ લગાવી લીધો.
‘‘શું થયું આજે રજા પર છે?’’
મેં કહ્યું, ‘‘હા.’’
‘‘કોઈ વાત નહીં નીરા, ટેક ઈટ ઈઝી.’’ મેં ઊંડા શ્વાસ લઈને કહ્યું,
‘‘ખૂબ મુશ્કેલી થાય છે… દર અઠવાડિયે ૧-૨ રજા હોય જ છે.
૮ વર્ષ જૂની મેડ છે… કંઈ બોલવાની ઈચ્છા નથી થતી.’’
‘‘હા, ઠીક છે ને તો પરેશાન ન થા. તું કંઈ ના કરીશ.’’
‘‘સારું, કામ કેવી રીતે થશે? સફાઈ વિના, વાસણ ધોયા વિના કામ ચાલશે શું?’’ ‘‘કેમ નહીં ચાલે? તું ખરેખર કંઈ ના કરીશ, નહીં તો બેકપેન વધી જશે…
કંઈ કરવાની જરૂર નથી… લતા કાલે આવશે ત્યારે બધું સાફ કરી દેશે.’’
‘‘તું કેવો છે? કેટલું સરળ છે શું કાલ માટે કામ રહેવા દઉં?’’
‘‘અરે, બહુ સરળ છે. જેા જમવાનું બનાવી દીધું છે. શૈલી કોલેજ ગઈ છે, હું પણ ઓફિસ જઈ રહ્યો છું. શૈલી અને હું હવે સાંજે જ આવીશું. તું એકલી જ પૂરો દિવસ. ઘર સાફ જ છે. કોઈ નાનું બાળક તો છે નથી ઘરમાં કે ઘર ગંદું કરે. વાસણની જરૂર છે તો બીજા કાઢી લે. બસ આરામ કર, ખુશ રહે, આ તો ખૂબ નાની વાત છે. તે માટે શું વહેલી સવારે મૂડ ખરાબ કરવાનો.’’
હું વિપિનનો શાંત, સૌમ્ય ચહેરો જેાતી રહી ગઈ.
૨૫ વર્ષનો સાથ છે અમારો. આજે પણ મને તેમની પર, તેમની માનસિકતા પર પહેલાંની જેમ જ પ્રેમ આવી જાય છે.
હું તેમને જે રીતે જેાઈ રહી હતી, એ જેાઈને તે હસવા લાગ્યા.
બોલ્યા, ‘‘શું વિચારવા લાગી?’’
મારા મોઢામાંથી કોણ જાણે કેમ નીકળ્યું, ‘‘તું જાણે છે, મને ઈર્ષા થાય છે તારી?’’
વિપિન હસવા લાગ્યો, ‘‘સાચું? પણ કેમ?’’ હું પણ હસવા લાગી.
તે બોલ્યો, ‘‘જણાવ તો?’’ મેં ના માં માથું હલાવી દીધું.
તેણે ઘડિયાળ તરફ જેાઈને કહ્યું, ‘‘હવે જાઉં છું, આજે ઓફિસમાં પણ આ વાત પર હસવું આવશે કે મારી પત્નીને જ મારી ઈર્ષા થાય છે. ભાઈ, વાહ શું વાત કહી. સાંજે આવું ત્યારે કહેજે.’’ વિપિન ઓફિસ ગયો.
મેં ઘરમાં આમતેમ ફરીને જેાયું.
હા, ઠીક જ કહી રહ્યો હતો વિપિન. ઘર સાફ જ છે, પણ હું ટેવથી મજબૂર છું. કિચનમાં પૂરો દિવસ એઠાં વાસણ નથી જેાઈ શકતી.
વિચાર્યું કે વાસણ ધોઈ દઉં.
પછી કચરાપોતાં કરીશ. કામ કરતાંકરતાં મારી કહેલી વાત વારંવાર મગજમાં આવી રહી હતી.
હા, એ સત્ય છે કે ક્યારેક-ક્યારેક વિપિનના સૌમ્ય, કેરફ્રી, મસ્તમૌલા સ્વભાવના લીધે ઈર્ષા થાય છે. તે આવો જ છે.
તેને કેટલીય વાર કહ્યું છે કે વિપિન, તારી અંદર કોઈ સંતનું દિલ છે કે શું, નહીં તો શું આ શક્ય છે કે માણસ કોઈ પણ પરિસ્થિતિમાં ચિંતિત ન થાય? એવું પણ નથી કે તેણે ક્યારેય કોઈ દુખ નથી જેાયું.
ઘણું સહન કર્યું છે, પણ દરેક પરિસ્થિતિમાંથી બહાર આવી જાય છે.
જાણે કોઈ ગંદું કપડું ધોઈને સૂકવીને હાથ ધોઈ લીધા.
જ્યારે મૂડ ખરાબ હોય છે બસ થોડી વાર ચુપચાપ બેસે છે અને પછી સ્વયંને સામાન્ય કરીને તે જ વાતો.
કેટલીય વાર હું તેની છેડતી કરું છું કે મનમાં કોઈ ગુરુમંત્ર વાંચે છે કે શું?
રાત્રે ઊંઘતી વખતે અમને બંનેને કોઈ વાત પરેશાન કરતી હોય તો હું પૂરી રાત ઊંઘતી નથી અને તે આરામથી ઊંઘી જાય છે.
વિપિનની ઊંઘવાની ટેવથી ક્યારેક-ક્યારેક મનમાં થાય કે કદાચ, હું વિપિન જેવી હોત તો કેટલી સરળતાથી જીવન જીવી લેત, પણ ના, મને તો એક વાત પરેશાન કરે તો સુખશાંતિ છીનવાઈ જાય છે.
જ્યાં સુધી કે તેનો ઉકેલ ન આવે, પણ વિપિન સવારે ઊઠીને સેટ પર જવા માટે તૈયાર.
વિદેશમાં અભ્યાસ કરતો અમારો દીકરો પર્વ.
જેા સવારથી રાત સુધી ફોન ન કરે તો હું ઉદાસ થઈ જાઉં છું, પણ વિપિન કહેશે, ‘‘અરે, બિઝી હશે. તેણે બધું જાતે મેનેજ કરવું પડે છે. જ્યારે નવરાશ મળશે ત્યારે ફોન કરશે, નહીં તો તું જ ફોન કરી લે. પરેશાન થવાની શું વાત છે? આટલું ના વિચારીશ.’’
હું આંખો કાઢું છું તો હસવા લાગે છે, ‘‘હા, હવે એવું જ કહીશ ને કે તું મા છે, માનું દિલ વગેરેવગેરે.
પણ ડિયર, હું પણ તેનો પિતા છું, પરેશાન થવાથી વાત બનતી નથી, બગડી જાય છે.
હું ચિડાઈને કહેતી, ‘‘સારું, ગુરુદેવ.’’ જ્યારે ખાવાની વાત થાય, મારી દરેક મિત્ર, મારી મમ્મી, બાળક બધા આશ્ચર્યચકિત થઈ જાય છે કે ખાવાના મામલામાં વિપિન જેવો સાદો માણસ કદાચ જ કોઈ હશે.
કેટલીય સાહેલી તો ઘણી વાર કહેતી, ‘‘નીરા, તને જેાઈને ઈર્ષા થાય છે… તને કેટલો સારો પતિ મળ્યો છે… કોઈ નખરા નથી.’’
હા, તો આજે હું એ જ વિચારી રહી છું કે વિપિનથી ઈર્ષા થાય છે, જે ખાવાનું પ્લેટમાં છે, તે શોખથી ખાશે.
માત્ર દાળભાત પણ રસ લઈને ખાશે કે હું તેનું મોં જેાયા કરું છું કે શું ખરેખર તેને મજા આવે છે ખાવામાં.
અમે ત્રણેય જેા કોઈ મૂવી જેાવા જઈએ અને મૂવી ખરાબ હોય તો શૈલી અને હું કારમાં મૂવીની ટીકાટિપ્પણી કરીશું.
વિપિનને પૂછીશું કે કેવી લાગી તો કહેશે કે સારી તો નહોતી, પણ હવે શું મૂડ ખરાબ કરવાનો.
ટાઈમપાસ કરવા ગયા હતા ને, કરી આવ્યા, આ ફિલોસોફી પર હસવું આવી જાય છે.
હદ તો ત્યારે થાય છે જ્યારે અમારા નજીકના સંબંધીએ નિરર્થક વાતે અમારી સાથે દુર્વ્યવહાર કર્યો. અમારા સંબંધ હંમેશાં માટે ખરાબ થઈ ગયા.
હું કેટલાય દિવસ પરેશાન રહી, બીજી તરફ થોડી વાર ચુપ રહીને તેણે મને પ્રેમથી સમજાવી, ‘‘નીરા, બસ તેમને ભૂલી જા. આપણે તેમને કંઈ ખોટું નથી કહ્યું. જેા કોઈ પોતાનું દિલ દુભાવે તો તે પોતાનું ક્યાં થયું. પોતાનાથી તો પ્રેમ, સહયોગ મળવો જેાઈએ ને… જે આટલા વર્ષથી માનસિક દુખ આપી રહ્યા હતા, તેમનાથી દૂર થતા ખુશ થવું જેાઈએ કે જૂઠા સંબંધથી આઝાદી મળી, આવા સંબંધી શું કામના જે મનને કારણ વિના ઠેસ પહોંચાડે.’’
વિપિન વિશે વિચારતાં-વિચારતાં મેં તમામ કામ પૂરા કરી દીધા હતા.
આજે મારી જ કહેલી વાતમાં મારું ધ્યાન હતું.
આવા અગણિત ઉદાહરણ છે જ્યારે મને લાગે છે કદાચ, હું વિપિન જેવી હોત.
દરેક વાતને તેની જેમ વિચારતી.
હા, મને તેના જીવવાના અંદાજથી ઈર્ષા થાય છે, પણ આ ઈર્ષામાં મારો અમર્યાદિત પ્રેમ છે, સન્માન છે, ગર્વ છે, ખુશી છે, તેની માનસિકતાએ મને જીવનમાં કેટલીય વાર મારા લાગણીશીલ મનને નિરાશામાંથી બહાર કાઢી છે.
સાંજે વિપિન જ્યારે ઓફિસેથી પાછો આવ્યો ત્યારે સામાન્ય વાતચીત પછી તેણે કિચનમાં જેાયું, તો હસવા લાગ્યો, ‘‘હું જાણતો હતો તું નહીં માને. બધા કામ કરીશ… આ બધું કેમ કર્યું?’’
‘‘જ્યારે જાણે છે કે નહીં માનું તો એ પણ જાણતો હશે કે મને પૂરો દિવસ ઘર ગંદું નથી ગમતું.’’
‘‘સારું, ઠીક છે તબિયત તો સારી છે ને?’’
‘‘હા.’’ તે ફ્રેશ થઈને આવ્યો, મેં ચા બનાવી લીધી હતી.
ચા પીતાંપીતાં હસ્યો, ‘‘ચાલ, જણાવ તને મારી ઈર્ષા કેમ થાય છે? વિચાર્યું હતું, ઓફિસેથી ફોન કરીને પૂછીશ, પણ કામ ઘણું હતું. હવે જણાવ.’’
‘‘તું દરેક સ્થિતિમાં તાલમેલ સ્થાપિત કરે છે, તેથી ઈર્ષા થાય છે. બહુ થયું, આજે ગુરુમંત્ર આપી દે, નહીં તો તારા જીવવાના અંદાજ પર મને રોજ ઈર્ષા થશે.’’ કહીને હું હસવા લાગી.
વિપિને મને જેાઈને કહ્યું, ‘‘જીવનમાં જેા આપણી ઈચ્છાનુસાર ન થાય, તેને ચુપચાપ સ્વીકારી લો.
જીવન જીવવાનો આ એકમાત્ર ઉપાય છે, ‘ટેક લાઈફ એઝ ઈટ કમ્સ.’’’
હું તેને એકીટશે જેાઈ રહી હતી.
સાદા શબ્દ કેટલા ઊંડા હતા.
હું તનમનથી તે શબ્દોને આત્મસાત કરી રહી હતી.
અચાનક તેણે મશ્કરી કરતા પૂછ્યું, ‘‘હવે પણ મારી ઈર્ષા થશે?’’ હું હસી પડી.
