ગુડ હેલ્થ મેળવવાની ઈચ્છા દરેકની હોય છે. આ ઈચ્છા કેટલીક વાર એ રીતે વધી જાય છે કે લોકો ટેન્શન લે છે, જેથી ગુડ હેલ્થ માટે ટેન્શન થવા લાગે છે, જેથી હેલ્થ વધારે બગડે છે. દરેકનું વજન, સુંદરતા, વાળનો રંગ, વાળ હોવા કે ન હોવા, લંબાઈ બધું અલગઅલગ હોય છે. બધાની અંદર બસ એક વાત કોમન હોય છે કે બધાને સુંદર અને સ્માર્ટ દેખાવું છે. પરંતુ બધા એકસમાન નથી દેખાતા, કારણ કે બધાની હેલ્થ અને શરીર અલગઅલગ હોય છે. જેમજેમ ઉંમર વીતે છે તેમતેમ લોકોમાં ગુડ હેલ્થની ઈચ્છા વધે છે. તેના માટે તે તમામ જતન કરે છે જેમ કે તે એક્સર્સાઈઝ કરવા લાગે છે. ખાણીપીણીમાં તમામ પ્રકારના પરેજ કરવા લાગે છે. ડાયેટિશિયન મુજબ ખોરાક લેવા લાગે છે.
મનોવૈજ્ઞાનિક નેહા તિવારી જણાવે છે, ‘‘ગુડ હેલ્થની માનસિકતા ધરાવતા તમામ લોકો એવા હોય છે, જે પોતાની સામે કોઈ ફિલ્મી હીરો, હીરોઈન, મોડલ કે ખેલાડી રાખે છે. જાહેરાતમાં જલદી પરિણામ મેળવવાની તમામ પ્રકારની રીત બતાવે છે. એક નિશ્ચિત સમયમાં પોતાની માનસિકતા મુજબ પરિણામ મળતા જેાવા મળે છે જેમ કે કોઈએ ૩૦ દિવસમાં ૨૦ કિલો વજન ઓછું કર્યું, પોતાની કમરની સાઈઝ અથવા સ્થૂળતા ઓછી કરી. શક્ય છે કે રિયલ લાઈફમાં આ પરિણામ મોડા મળે અને તેના માટે વધારે સમય આપવો પડે. કેટલીય વાર ઘણું બધું કરવા છતાં પરફેક્ટ પરિણામ નથી મળતું. એવામાં ટેન્શન થવા લાગે છે. આ ટેન્શન ગુડ હેલ્થ માટે થાય છે, પણ તે હેલ્થને વધારે બગાડે છે.
‘‘શરીરનું વજન, સ્થૂળતા અને રંગરૂપ દરેકના શરીરની સંરચના પ્રમાણે હોય છે. શરીરના હાડકાં અને ફેટ શરીરની બનાવટ નક્કી કરે છે. તેને અનુરૂપ જ બાકી શરીરની બનાવટ હોય છે. જેા ફેસ ગોળ અને ભરાવદાર હોય તો કેટલીય વાર ડબલ ચિનની સમસ્યા દેખાય છે. જેનો ફેસ લાંબો અને ગાલ ચોંટેલા હોય છે તેમને ડબલ ચિન નથી હોતા. એવામાં ડબલ ચિનવાળો ગમે તેટલો પ્રયાસ કરે ક્યાંક ને ક્યાંક ડબલ ચિન દેખાય જ છે. હવે આ ડબલ ચિન રિમૂવ કરવાની ઈચ્છા ટેન્શન વધારે છે. આ રીતે ગાલ પર પડતા ડિંપલ્સને લઈને પણ અલગઅલગ ઈચ્છા હોય છે.’’
ગુડ હેલ્થ માટે ટેન્શન ન લો
ગુડ હેલ્થ માટે જરૂરી છે કે પોતાનું શરીર અને તેની જરૂરિયાતને સારી રીતે સમજે. તે મુજબ તમારી હેલ્થ બનાવો. કોઈ બીજાને જેાઈને તે પ્રમાણે હેલ્થ બનાવવાનું ટેન્શન ન લો, નહીં તો ગુડ હેલ્થની ખબર નહીં, પણ ટેન્શન જરૂર લેશો. પછી જેા ટેન્શન લાંબા સમય સુધી રહેશે તો ન માત્ર માનસિક સ્વાસ્થ્ય, પરંતુ શારીરિક સ્વાસ્થ્ય પણ પ્રભાવિત થાય છે. ટેન્શન વધવાથી સ્ટ્રોક, હૃદય હુમલો જેવી બીમારીનું જેાખમ વધે છે. ટેન્શનના લીધે ભૂલવાની બીમારી, ચિંતા, ચીડિયાપણું, કબજિયાત, વજન ઘટવું, અનિદ્રા અને સમાજથી દૂર રહેવા જેવી સમસ્યાનો સામનો કરવો પડે છે. તેનાથી ગુડ હેલ્થ મેળવવાના બદલે જેાખમ વધી જાય છે. એવામાં જરૂરી છે કે ગુડ હેલ્થ માટે કોઈ બીજાને જેાવાના બદલે સ્વયંને જુઓ. તેમાં તમારો ડોક્ટર તમારી પૂરી મદદ કરશે. તે તમને જણાવશે કે તમારા શરીરના ફિટ અને હેલ્ધિ હોવાનો શું અને કેટલો અર્થ છે. તે મુજબ હેલ્થ સુધારો. તેમાં ઉંમરની પણ અસર થાય છે. ૨૨ વર્ષની ઉંમરમાં ૬ ફૂટના છોકરાનું વજન અને ૪૨ વર્ષમાં ૬ ફૂટની વ્યક્તિનું વજન સમાન થઈ જાય તો પણ બંનેની સ્માર્ટનેસ અલગઅલગ હશે.
ગુડ હેલ્થ માટે જરૂરી વાત
ગુડ હેલ્થ માટે જરૂરી છે કે યથાર્થવાદી બનો, યોગ્ય લક્ષ્ય નિર્ધારિત કરો અને ધ્યાન રાખો કે તમે હંમેશાં બધું મેળવવા માંગો છો, તો તમે ક્યારેય સંતુષ્ટ નહીં થાઓ, જે તમારી અંદર ટેન્શન વધારશે. સમાજમાં બીજા સાથે સંબંધ જાળવી રાખો. એકબીજાની મદદ લેવા અને કરવામાં કોઈ સમસ્યા નથી. તેનાથી સામાજિક જીવનનો નિર્વાહ થાય છે. હંમેશાં લોકોને ખુશ રાખવાની નીતિ છોડો. જે કામ ન થવાનું હોય તેના માટે ના કહેતા શીખો. તેની સાથે સમય મેનેજ કરતા શીખો, તમારા જરૂરી કામને પ્રાથમિકતા આપો અને જે બિનજરૂરી છે તેને દૂર કરો. પરિવાર અને મિત્રો સાથે સમય વિતાવવાથી સંબંધ મજબૂત થાય છે. સુરક્ષા અને પોતાનાપણાની ભાવના પેદા થાય છે. આ તમને ટેન્શન સામે લડવામાં મદદ કરી શકે છે. એક્સર્સાઈઝથી એંડોર્ફિન વધે છે. તે મગજમાં રિસેપ્ટર્સને વધારે છે, જેથી ટેન્શન ઓછું થાય છે. પૂરતી ઊંઘ લો. ઊંઘનું પ્રમાણ પણ દરેક વ્યક્તિમાં અલગઅલગ હોય છે. પૂરતી ઊંઘ લેવી દરેક માટે મહત્ત્વપૂર્ણ છે. સારી ઊંઘ તમારા મગજને કેન્દ્રિત રાખવામાં મદદ કરે છે. તેની સાથે તમારા અહમ્નો નાશ કરો. અહમ્ના બદલે જીવનને આરામદાયક બનાવો. તમે જેટલા ઓછા ઘમંડી હશો એટલા જ સરળતાથી નિષ્ફળતાને સહન કરી શકશો. સોશિયલ મીડિયાથી દૂર રહો. પુસ્તકો અને મેગેઝિન વાંચવાની ટેવ પાડો. સંગીત સાંભળો. સંગીતની મન અને શરીર પર સારી અસર થાય છે. થોડો સમય પોતાના માટે કાઢો. દિવસમાં ઓછામાં ઓછો અડધો કલાક પોતાના માટે કાઢો. મેડિટેશન એટલે ધ્યાન કરવાથી મગજ શાંત થાય છે.
ગુડ હેલ્થ માટે સારું ડાયટ
ડાયેટિશિયન રાનુ સિંહ જણાવે છે, ‘‘યોગ્ય ડાયટ લો અને રોજ એક્સર્સાઈઝ કરશો તો ગુડ હેલ્થ માટે ડોક્ટરની મદદની જરૂર ઓછી પડે છે. તે ઉપરાંત ઉંમર મુજબ બોડી ચેકઅપ કરાવતા રહો. તેનાથી શરીરમાં થતા પરિવર્તનની અસર સમયસર ખબર પડશે. તે મુજબ સારવાર થશે. બીમાર રહેતા અને બીમાર ન રહેતા બંનેના અર્થમાં ગુડ હેલ્થનો માપદંડ બદલાય છે. એવામાં જરૂરી છે કે બંને આ અંતર સમજે. આ અંતરને સમજી લેશો તો ગુડ હેલ્થને લઈને ટેન્શન નહીં રહે. ‘‘સારા સ્વાસ્થ્ય માટે ખાણીપીણી પર ધ્યાન આપવું ખૂબ જરૂરી છે. યોગ્ય અને સંતુલિત આહાર સ્વાસ્થ્ય પર સકારાત્મક અસર થાય છે. ભલે ને તમે કોઈ ડાયટ ચાર્ટ ફોલો કરો છો, પણ તેમાં આ વાતનું હંમેશાં ધ્યાન રાખો કે તમે જે પણ ખાઈ રહ્યા છો તે ફ્રેશ હોય. ખાણીપીણીની બાબતમાં ખૂબ જરૂરી છે કે શરીરમાં જરૂરી પોષક તત્ત્વોની પૂર્તિ થાય. તે ઉપરાંત હેવી ભોજન લેવાના બદલે હળવું અને ઊર્જથી ભરપૂર ભોજન લો.’’
સારા સ્વાસ્થ્યને લઈને ટેન્શન ન લો. ટેન્શન લેવાથી સ્વાસ્થ્ય ઠીક થવાના બદલે વધારે બગડે છે. સારા સ્વાસ્થ્ય માટે બીજાના ઉદાહરણ ન લો. તમારા ડોક્ટર જે વાત જણાવે તેની પર ખાસ ધ્યાન આપો.
– શૈલેન્દ્ર સિંહ.
