જૂના સમયમાં શૌચાલય અને બાથરૂમ ઘરની બહાર આંગણાના એક ખૂણામાં બનાવવામાં આવતા હતા, જેની સામે વહેલી સવારે કોઈ આંગણાની સીડી પર બેસીને પોતાનો વારો આવે તેની રાહ જેાતું તો કોઈ શૌચાલયની બહાર ઊભા રહીને. ઘરની મહિલાઓ સવારે ખૂબ વહેલા ઊઠીને નિત્યક્રિયાથી મુક્ત થતી હતી, જેથી ૯ વાગ્યાની આસપાસ જ્યારે ઘરના પુરુષો ઓફિસ કે કામ ધંધા પર જવા તૈયાર થતા હોય ત્યારે તેમને શૌચાલય અને બાથરૂમ ખાલી મળી શકે.
આ શૌચાલયમાં ઉભડક બેસવાની વ્યવસ્થા રહેતી હતી. જેાકે આજે પણ મોટાભાગના લોકો આ બેઠક વ્યવસ્થાને ઉત્તમ માને છે, કારણ કે તેનાથી પગ અને ઘૂંટણને સારી કસરત મળી જાય છે અને પેટ સુચારુ રહે છે. તે સમયના શૌચાલયમાં માત્ર એક નળ અને એક નાનો ડબ્બો રહેતા હતા. નિત્યક્રિયામાંથી પરવારીને હાથ ધોવા માટે બહાર લગાવેલા વોશબેસિનનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો હતો. આ રીતે બાથરૂમમાં પણ એક અથવા ૨ નળ, એકાદ ડોલ, એક મગ અને ખૂણામાં લગાવેલી નાનકડી લાકડાની પાટલી પર સાબુ વગેરે મૂકવાની વ્યવસ્થા રાખવામાં આવતી હતી. પાછળની દીવાલ પર એક ખીલી કે હૂક લગાવવામાં આવતો, જેની પર ટુવાલ તેમજ કપડા લટકાવવામાં આવતા હતા. જેાકે વડીલોને નહાવા માટે એક નાનકડું સ્ટૂલ મૂકી દેવામાં આવતું હતું. જ્યારે ઘર આંગણા વિનાના બનવા લાગ્યા અને ઘરની સાઈઝ પણ નાની અને બે માળની થવા લાગી ત્યારે શૌચાલય અને બાથરૂમ ઘરની સીડીની નીચે બનવા લાગ્યા. ત્યારે તેની ઊંચાઈ અને સાઈઝ પણ વધારે નાના થયા. હાથ-મોં ધોવા માટે વોશબેસિન બાથરૂમની બહાર રહ્યા.
આધુનિક યુગના બાથરૂમ
હવે મહાનગરોમાં જ નહીં, પરંતુ નાના શહેરોમાં પણ ફ્લેટ સિસ્ટમનું ચલણ વધી ગયું છે, જ્યાં શૌચાલય અને બાથરૂમ મુખ્ય રૂમની બહાર નહીં, પરંતુ એટેચ્ડ થઈ ગયા છે. એટલું જ નહીં, આજે ઘરના દરેક બેડરૂમ સાથે ટોઈલેટ-બાથરૂમ એચેટ બનવા લાગ્યા છે, જેનાથી નિત્યક્રિયા માટે હવે લાઈનમાં ઊભા રહેવાની જરૂર નથી પડતી. સવારે બેડ પરથી ઊઠો અને બાથરૂમમાં આંખ ખોલો, બસ એટલું જ અંતર રહી ગયું છે. પહેલા બાથરૂમમાંથી જલદી નીકળવાની મજબૂરી હતી, પરંતુ હવે બધાના પર્સનલ રૂમમાં બાથરૂમ છે તેથી ઉતાવળ દૂર થઈ ગઈ છે. હવે ઈચ્છો ઐટલો સમય પોટ પર બેસી રહો અને શાંતિથી હળવા થઈ જાઓ. હવે હાથ-મોં ધોવા માટે વોશબેસિન પણ અંદર જ ઉપલબ્ધ હોય છે અને સ્નાન માટે બાથટબ પણ સંપૂર્ણ સજાવટ સાથે તમને આમંત્રવા તૈયાર હોય છે. આજે ઘણા બધા લોકો સવારનું છાપું પણ બાથરૂમમાં વાંચી લેતા હોય છે, જ્યારે મોબાઈલ ફોન પર ગૂગલ સર્ચ અને વોટ્સએપ ચેટ બધું પોટ પર બેઠાંબેઠાં થઈ રહ્યું છે. એકાદ કલાક બાથરૂમમાં ક્યાં પસાર થઈ જાય છે તેની ખબર જ નથી રહેતી.
