જ્યારે પણ આપણે કુકિંગ ઓઈલ ખરીદવા જઈએ છીએ ત્યારે જેાઈએ છીએ કે તેની કિંમત કેટલી છે. જેા ઓઈલની કિંમત ઓછી હોય છે આપણે તે જ ખરીદીએ છીએ. એ જાણ્યા વિના કે તે આપણી હેલ્થ માટે સારું છે કે નહીં. જ્યારે ઓઈલનો સીધો સંબંધ આપણી હેલ્થ અને હાર્ટ સાથે જેાડાયેલો છે. તેથી એ સમજવું ખૂબ જરૂરી છે કે કુકિંગ ઓઈલની પસંદગી સાવચેતીથી કરો, જેથી તમારું ભોજન સ્વાદિષ્ટ બનવાની સાથેસાથે તમારા હાર્ટની હેલ્થ પણ સારી રહે. તમને જાણીને આશ્ચર્ય થશે કે ભારતમાં દર વર્ષે ૧૨ લાખની આસપાસ યંગસ્ટર્સના હાર્ટએટેકના લીધે મૃત્યુ થઈ રહ્યા છે, જે ચિંતાજનક આંકડા છે. તેથી સમય રહેતા સતર્ક થવાની જરૂર છે. તો આવો જાણીએ, કયું કુકિંગ ઓઈલ આપણી હેલ્થ માટે સારું છે :
સેચ્યુરેટેડ-અનસેચ્યેુરેટેડ ઓઈલ
હાર્વર્ડ મેડિકલ સ્કૂલના એક રિસર્ચ મુજબ, જેા આપણે આપણા હાર્ટને હેલ્ધિ રાખવું છે તો આપણે અનસેચ્યુરેટેડ ઓઈલ અથવા ગુડ ફેટ, જેને પોલી અનસેચ્યુરેટેડ ફેટ અને મોનો અનસેચ્યુરેટેડ ફેટમાં કહેવામાં આવે છે, તેનું સેવન કરી શકો છો. તે રૂમ ટેંપરેચર પર લિક્વિડ હોય છે. ઓમેગા ૩ ફેટી એસિડ, જે અનસેચ્યુરેટેડ ફેટ હોય છે, તે આપણી હેલ્થ માટે સારું માનવામાં આવે છે. આ ફેટ હાર્ટએટેક અને સ્ટ્રોકનું જેાખમ ઘટાડે છે, સાથે આ શરીરમાં ટ્રિગ્લીસેરિડેસ લેવલને પણ ઘટાડે છે. તે ઉપરાંત શરીરમાં બેડ કોલેસ્ટ્રોલના પ્રમાણને ઓછું કરીને કોલેસ્ટ્રોલનું પ્રમાણ વધારવાનું કામ કરે છે. તેની સાથે તે આપણા બ્લેડપ્રેશર લેવલને કંટ્રોલ કરવા અને આપણી આર્ટરીજને હાર્ડ થવા નથી દેતું. બીજી બાજુ સેચ્યુરેટેડ ફેટ, જેને બેડ ફેટ પણ કહેવાય છે. આપણે તેને ખાવાથી પરેજ કરવી જેાઈએ અને ઓછા પ્રમાણમાં ખાવું જેાઈએ, કારણ કે તે આપણા કોલેસ્ટ્રોલને વધારવાનું કામ કરે છે. આ ફેટ રૂમ ટેંપરેચર પર સોલિડ હોય છે. તમારે આર્ટિફિશિયલ ટ્રાન્સ ફેટ્સથી દૂર રહેવું જેાઈએ, કારણ કે તે હાર્ટએટેક, સ્ટ્રોક, કેન્સર, સ્થૂળતા વગેરેને વધારવાનું કામ કરે છે.
ઈન્ફોર્મેટિવ ફેક્ટ
જેા તમારા શરીરને રોજ ૨૦૦૦ કેલરીની જરૂર હોય તો તમારે તેની ૨૦-૨૫ કેલરી ફેટમાંથી લેવી જેાઈએ અને પ્રયાસ કરવો જેઈએ કે આ ફેટ અનસેચ્યુરેટેડ ફેટ હોય અને જેા સેચ્યુરેટેડ ફેટ લઈ રહ્યા છો તો તેની લિમિટ નક્કી કરો એટલે માત્ર ૫-૬ ટકા જ લો.
હાર્ટ માટે કયું ઓઈલ હેલ્ધિ છે
ઓલિવ ઓઈલ : નિષ્ણાત અને ન્યૂટ્રિશનિસ્ટની સલાહ અનુસાર ઓલિવ ઓઈલ સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક તો હોય જ છે પરંતુ હાર્ટ હેલ્થ માટે તેને વધારે લાભદાયક માનવામાં આવે છે. હાર્ટને હેલ્ધિ બનાવવા માટે તમે કુકિંગમાં આ ઓઈલનો નિશ્ચિંતપણે ઉપયોગ કરી શકો છો. ઓલિવ ઓઈલ પોલીફેનોલ્સ નામક કંપાઉન્ડથી ભરપૂર હોય છે, જે હૃદયરોગના જેાખમને ઘટાડે છે. તે સિવાય ઓલિવ ઓઈલના તેલમાં હેલ્ધિ ફેટ હોય છે. હકીકતમાં આ ઓઈલ મોનોઅનસેચ્યુરેટેડ હોય છે અને ઓલિવ ઓઈલમાં ઓલિક એસ્ડિ નામનું મુખ્ય ફેટી એસિડ હોય છે, જે શરીરમાં સોજેા, કેન્સર અને હાર્ટની બીમારીથી બચાવવામાં મદદ કરે છે. સાથે તેમાં મોટી સંખ્યામાં પાવરફુલ એન્ટિઓક્સિડેન્ટ હોય છે, જે તમારા બ્લડ કોલેસ્ટ્રોલને ઓક્સિડેશનથી બચાવીને હાર્ટની બીમારી સામે રક્ષણ આપે છે. દુનિયામાં સ્ટ્રોકથી મૃત્યુ થવું બીજું મોટું કારણ છે. એક રિસર્ચમાં લગભગ દોઢ લાખ લોકોને સામેલ કરવામાં આવ્યા, જેમાં જેાવા મળ્યું કે જે લોકોએ સતત ઓલિવ ઓઈલનું સેવન કર્યું, તેમાં સ્ટ્રોકનું જેાખમ ઓછું જેાવા મળ્યું. ઓલિવ ઓઈલ બ્લડપ્રેશર અને બેડ કોલેસ્ટ્રોલને કંટ્રોલ કરવાની સાથેસાથે બ્લડ વેસલ્સના ફંકશનને ઈમ્પ્રૂવ કરીને તમારા હાર્ટને પણ હેલ્ધિ બનાવવાનું કામ કરે છે. તેમાં એન્ટિકેન્સર પ્રોપર્ટી કેન્સરના જેાખમને પણ ટાળવામાં મદદ કરે છે. તેથી કુકિંગમાં ઓલિવ ઓઈલનો ઉપયોગ ફાયદાકારક છે.
કેનોલા ઓઈલ : જેા તમે હાર્ટ અથવા કોલેસ્ટ્રોલની બીમારીથી ગ્રસ્ત છે કે પછી સ્વયંને તેનાથી બચાવવા માંગો છો તો કેનોલા ઓઈલ તમારા માટે સૌથી સેફ અને હેલ્ધિ ઓપ્શન છે, કારણ કે તેમાં ગુડ ફેટની સાથેસાથે વિટામિન એ અને વિટામિન કેની ખૂબીઓ અને આ કોલેસ્ટ્રોલ પણ ફ્રી છે. તેમાં અનસેચ્યુરેટેડ ફેટ્સ હોવાની સાથેસાથે તેમાં મોટા પ્રમાણમાં ઓમેગા ૩ ફેટી એસિડ અલ્ફા લિનોલેનિક એસિડ હોય છે, જે તમારા બ્લડપ્રેશર, કોલેસ્ટ્રોલ સોજાને કંટ્રોલ કરીને તમારા હાર્ટનું ખાસ ધ્યાન રાખવાનું કામ કરે છે. કેટલાય હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશને કેનોલા ઓઈલને હાર્ટ સ્માર્ટ ઓઈલ જણાવ્યું છે, કારણ કે તેમાં ૦્રુ ટ્રાન્સ ફેટ હોવાની સાથેસાથે હાઈ લેવલ ઓફ મોનોઅનસેચ્યુરેટેડ ફેટ હોય છે, જે તમને હાર્ટ અને ડાયાબિટીસ જેવી જીવલેણ બીમારીથી દૂર રાખવાનું કામ કરે છે.
સરસવનું તેલ : સરસવના તેલનો ઉપયોગ મોટાભાગે લોકો કરે જ છે. જેા તમે સરસવના તેલનો ઉપયોગ નથી કરતા, તો હાર્ટ હેલ્થને સુદઢ રાખવા માટે સરસવના તેલમાં જમવાનું બનાવવાની શરૂઆત કરો. સરસવનું તેલ હાર્ટ હેલ્થને જાળવી રાખે છે. તેની સાથે સાંધા અને શરીરનાં અન્ય ભાગ માટે પણ લાભપ્રદ હોય છે. હકીકતમાં સરસવના તેલમાં મોનોઅનસેચ્યુરેટેડ અને પોલી અનસેચ્યુરેટેડ ફેટી હોય છે જે હાર્ટ માટે લાભદાયક હોય છે.
રાઈસ બ્રાન ઓઈલ : રાઈસ બ્રાન ઓઈલ હાર્ટ હેલ્થ માટે ખૂબ લાભદાયક છે. તમારા હાર્ટને હેલ્ધિ રાખવા માટે તમે રાઈસ બ્રાન કુકિંગ ઓઈલનો ઉપયોગ કરી શકો છો. રાઈસ બ્રાન ઓઈલમાં પણ મોનોઅનસેચ્યુરેટેડ ફેટી એસિડ અને પોલી અનસેચુરેટેડ ફેટી એસિડનું બેલેન્સ યોગ્ય હોય છે. આ સ્થિતિમાં તે હાર્ટને હેલ્ધિ રાખે છે. બ્લડ પ્રેશર અને કોલેસ્ટ્રોલ લેવલને પણ સંતુલિત કરે છે.
સૂરજમુખીનું તેલ : સૂરજમુખીનું તેલ હાર્ટને હેલ્ધિ રાખવામાં લાભપ્રદ હોય છે. તમારા હાર્ટને હેલ્ધિ રાખવા માટે તમે સૂરજમુખી કુકિંગ ઓઈલનો ઉપયોગ કરી શકો છો. સૂરજમુખીનું તેલ હૃદયરોગના જેાખમને ઓછું કરવામાં મદદ કરી શકે છે. તેની સાથે તેમાં વિટામિન ઈ હોય છે, જે હૃદયને સ્વસ્થ જાળવી રાખવામાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવે છે.
એવોકાડો ઓઈલ : તેમાં વધારે પ્રમાણમાં મોનોઅનસેચ્યુરેટેડ ફેટ હોય છે એટલે તેમાં હેલ્ધિ ફેટ્સની સાથેસાથે એન્ટિઓક્સિડેન્ટ્સ હોય છે, જેનો સીધો સંબંધ બેડ કોલેસ્ટ્રોલના લેવલને ઘટાડવાની સાથેસાથે ગુડ કોલેસ્ટ્રોલના લેવલને વધારવાનું કામ કરે છે. એવોકાડો ઓઈલમાં હાર્ટની હેલ્થનું ધ્યાન રાખનાર ઓલિક એસિડ હોય છે. કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર સામાન્ય રહેવાથી હાર્ટ સારી રીતે કાર્ય કરવામાં સક્ષમ થઈ શકે છે. સાથે આ ઓઈલની ખાસિયત એ છે કે તેમાં વધારે પ્રમાણમાં મોનોઅનસેચ્યુરેટેડ ફેટ હોય છે, જે પોષણ તત્ત્વોના અવશોષણમાં મદદ કરે છે, સાથે તેમાં પોલીફિનોલિસ નામના એન્ટિઓક્સિડેન્ટ ફ્રી રેડિકલ્સથી શરીરને સુરક્ષા પ્રદાન કરવામાં પણ સહાયતા થાય છે. આ ઓઈલ ન માત્ર હાર્ટ માટે, પરંતુ તમારી ઓવરઓલ હેલ્થ માટે ફાયદાકારક હોય છે.
સનફ્લાવર ઓઈલ : અનેક સ્ટડીમાં જેાવા મળ્યું છે કે સનફ્લાવર ઓઈલમાં અનસેચ્યુરેટેડ ફેટ હોય છે, જે હાર્ટ માટે સારું માનવામાં આવે છે. તેમાં સેચ્યુરેટેડ ફેટ નથી હોતી. જેનાથી તે શરીરમાં કોલેસ્ટ્રોલ લેવલને કંટ્રોલ કરવામાં મદદરૂપ થાય છે. આ સેચ્યુરેટેડ ફેટની સરખામણીમાં તરત શરીરને ઊર્જા પ્રદાન કરવાનું કામ કરે છે સાથે તેમાં રહેલા એન્ટિઓક્સિડેન્ટ ઈમ્યૂન સિસ્ટમને મજબૂતી પ્રદાન કરે છે, જેથી બેક્ટેરિયા અને વાયરસ સરળતાથી શરીરમાં પ્રવેશ નથી કરી શકતા. તેમાં રહેલા પ્રોટીન ટિશ્યૂની રિપેર કરવા અને બનાવવામાં સહાયક થાય છે.
સીસમ ઓઈલ : સીસમ ઓઈલ એન્ટિઓક્સિડેન્ટથી લોડેડ થવાની સાથેસાથે તેમાં વિટામિન ઈ, ફીટોસ્ટેરોલ્સ થવા, સેસમોલ અને સેસમિનોલ તત્ત્વ હોય છે, જે તમારા શરીરમાં ફ્રીરેડિકલ્સથી લડવામાં મદદ કરે છે. તેમાં સંતુલિત પ્રમાણમાં ઓમેગા ૩, ઓમેગા ૬ અને ઓમેગા ૯ ફેટી એસિડ હોય છે. તે હાર્ટ ડિસીસને વધારતા અટકાવવાનું કામ કરે છે. સ્ટડી અનુસાર, સીસમ ઓઈલ હાઈ કોલેસ્ટ્રોલ લેવલ ઘટાડે છે, જેથી હાર્ટ સંબંધિત બીમારીનું જેખમ ઓછું થઈ જાય છે. તેમાં પોલીઅનસેચ્યુરેટેડ ફેટ, મોનોઅનસેચ્યુરેટેડ ફેટ હોય છે. તેથી આ ઓઈલને હાર્ટ માટે સારું માનવામાં આવે છે. સાથે તે મેગ્નેશિયમનો સારો સ્રોત હોવાથી બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રતિ કરવાનું કામ કરે છે.
– પારૂલ ભટનાગર.
