બાળક માટે નેપીની પસંદગી હંમેશાં સમજીવિચારીને કરો. નેપી ખરીદતી વખતે ધ્યાન રાખો કે તે યોગ્ય ફિટિંગનું હોય, તેની શોષવાની ક્ષમતા ઉત્તમ હોય અને તેનું ફેબ્રિક બાળકની સંવેદનશીલ સ્કિનને નુકસાન ન પહોંચાડે. ઋતુ ગમે તે હોય, લિનેનના નેપી સૌથી વધારે સારા રહે છે. તેનું ફેબ્રિક ભેજને શોષી લે છે અને સ્કિનથી રિએક્શન નથી કરતા. આજે બજારમાં સારી ક્વોલિટીના ડિસ્પોઝેબલ નેપી પણ ઉપલબ્ધ છે. જેાકે નેપીને દર ૩-૪ કલાકમાં બદલી નાખવા જેાઈએ, મહત્તમ ૬ કલાકમાં. નેપી જેટલા ઓછા સમયમાં બદલશો, તેટલું ઈંફેક્શનનું જેાખમ પણ ઓછું રહેશે. યોગ્ય નેપીની પસંદગી કરો નેપી બાળકની સ્કિનને ભીનાશથી બચાવે છે. નેપીથી બળતરા અને રેશિઝથી રક્ષણ મળે છે. કાપડના નેપી બાળકને સૂકા અને કંફર્ટેબલ રાખે છે. આ બાળકોને એટલા સૂકા રાખે છે જેટલા ડિસ્પોઝેબલ નેપી. નેપીની ખરીદી કરતી વખતે કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખો :
શોષવાની ક્ષમતા : નેપીની શોષવાની ક્ષમતા સારી હોવી જેાઈએ, જેથી તે બાળકના મળમૂત્રને અવશોષિત કરી શકે.
મુલાયમ : નેપી મુલાયમ હોવા જેાઈએ, જેથી બાળકની મુલાયમ સ્કિનને નુકસાન ન પહોંચે. નેપીમાં એટલું ખેંચાણ હોવું જેાઈએ કે તે સારી રીતે ફિટ થઈ જાય.
વેટનેસ ઈન્ડિકેટર : વેટનેસ ઈન્ડિકેટર નેપી પર એક રંગીન રેખા હોય છે, જે પીળામાંથી વાદળી થઈ જાય છે, તેનો અર્થ એ થાય છે કે નેપી ભીનું થઈ ગયું છે અને હવે તેને બદલવાનો સમય થઈ ગયો છે.
કયા વધારે સારા નેપી છે : કેટલાક માતાપિતા પરેશાન રહેતા હોય છે કે બાળક માટે કયા પ્રકારના નેપીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે. આમ તો કોટનના નેપીને ઉત્તમ ગણવામાં આવે છે, પરંતુ આજકાલ અનેક પ્રકારના સારામાં સારા ડિસ્પોઝેબલ નેપી પણ બજારમાં ઉપલબ્ધ છે. જેા મોંઘી બ્રાન્ડના નેપી તમારા બજેટની બહાર હોય તો તમે કોટનના નેપીનો પણ ઉપયોગ કરી શકો છો. બ્રાન્ડેડ નેપીનો ઘરની બહાર અને રાત્રે ઉપયોગ કરી શકો છો. જ્યારે દિવસે ઘરે હોય ત્યારે સામાન્ય કોટન નેપીનો ઉપયોગ કરી શકો છો.
કેમ થાય છે રેશિઝ : સતત નેપી પહેરી રાખવાથી બાળકના નિતંબ અને જાંઘ પર રેશિઝ થઈ જાય છે. જે કોઈ જગ્યાએ રેશિઝ થઈ જાય છે ત્યાં સ્કિન ફોલ્ડ થાય છે. રેશિઝ થવાનું મુખ્ય કારણ ભેજ છે. આ સિવાય અન્ય મુખ્ય કારણોમાં નેપીને ટાઈટ બાંધવા, બરાબર ન ધોવા, આ કારણસર ડિટર્જન્ટ અથવા સાબુ નેપીમાં રહી જાય છે. જ્યારે બાળકને ડાયેરિયા થઈ જાય છે, ત્યારે તેનામાં રેશિઝ થવાનું જેાખમ વધી જાય છે, કારણ કે મળનો સંપર્ક સ્કિનને મૂત્રના સંપર્ક કરતા વધારે નુકસાન પહોંચાડે છે.
- નહીં પડે રેશિઝ : બાળકને રેશિઝથી બચાવવાની સૌથી ઉત્તમ રીત એ છે કે નેપીવાળા એરિયાને સાફ અને સૂકો રાખો. ભીના નેપીને તરત બદલો. નેપી બદલ્યા પછી હંમેશાં બાળકના બોટમને હૂંફાળા પાણીથી સાફ કરો. રેશિઝ ઠીક કરવાના ઘરેલુ ઉપાય સામાન્ય રીતે નેપીના રેશિઝને ઘરેલુ ઉપાયથી ઠીક કરી શકાય છે. તમે પણ આ ઘરેલુ ઉપાયને અજમાવી શકો છો :
- રેશિઝ પર એલોવેરા જેલ લગાવો.
- બાળકને થોડો સમય નેપી વિના પણ રાખો, જેથી રેશિઝ ઝડપથી હીલ થવામાં મદદ મળશે.
- રેશિઝ પર પેટ્રોલિયમ જેલી લગાવો.
- રેશિઝ પર ટેલ્કમ પાઉડરનો ઉપયોગ પણ કરી શકાય છે, પરંતુ તેના વધારે ઉપયોગથી દૂર રહો, નહીં તો તે બાળકના ફેફસામાં પહોંચીને તેને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
આ વાતનું પણ ધ્યાન રાખો :
- બાળકને હૂંફાળા પાણી અને માઈલ્ડ સાબુથી નવડાવો.
- કોટનના મુલાયમ ટુવાલથી હળવા હાથે લૂછો. સ્કિન સંપૂર્ણ રીતે સુકાઈ જાય ત્યાર પછી બાળકને કપડાં અને નેપી પહેરાવો.
- ભીના અથવા ગંદા નેપીને તરત બદલી નાખો.
- રાતના સમયે પણ ૧ વાર નેપી અચૂક બદલો.
- ૨૪ માંથી ૮ કલાક બાળકને નેપી વિના રાખો, જેથી સ્કિનને ખુલ્લી હવા લેવાની તક મળે.
- એવા નેપીનો ઉપયોગ કરો, જેમાં એરટાઈટ પ્લાસ્ટિકનું કવર હોય. ડોક્ટરનો સંપર્ક ક્યારે કરવો જેા બાળકના નિતંબ, જાંઘ અને ગુપ્તાંગ પર લાલ રેશિઝ વધારે પ્રમાણમાં થઈ ગયા હોય, તો ઘરેલુ ઉપાય અજમાવી તેને સૌપ્રથમ ઠીક કરવાનો પ્રયત્ન કરો, પરંતુ જેા ૭ દિવસમાં આ રેશિઝ ઠીક ન થાય અને તેમાં બળતરા થાય, ખંજવાળ આવે, લોહી નીકળે અથવા બાળકને તાવ આવે તો તરત ડોક્ટરને બોલાવો. નેપી કેવી રીતે બદલશો નેપી બદલતી વખતે એ વાતનું ધ્યાન રાખો કે નેપીની ગંદકી બાળકના શરીર પર ન ફેલાય. ગંદા નેપીને કાઢી લીધા પછી બીજી નેપી પહેરાવતા પહેલાં નેપીવાળા ભાગને બરાબર સુકાવા દો. તે સિવાય નીચે જણાવેલી વાત પર પણ ધ્યાન આપો :
- બાળકને એક હાથથી ઘૂંટીથી પકડીને થોડું ઉપર ઉઠાવીને ગંદા નેપીને બાળકની કમરની નીચેથી વાળી દો. ધ્યાન રાખો કે સાફ ભાગ ઉપર તરફ હોવો જેાઈએ.
- બાળકનું નેપી ખૂબ જ ગંદું હોય તો એક મુલાયમ ટુવાલ મૂકો અથવા ડિસપોઝેબલ પેડ લગાવો.
- બાળકના આગળના ભાગને બેબી વાઈપથી સાફ કરો. હંમેશાં આગળથી પાછળની તરફ સાફ કરો.
- બેબીના બોટમને મુલાયમ ટુવાલ અથવા કોટનથી ધીરેધીરે સાફ કરો, પરંતુ તેને ઘસશો નહીં.
- સૌપ્રથમ નવા નેપીને ખોલો અને અડધી કમરને તેની પર મૂકો. પછી બાળકને બરાબર ઊંઘાડી દો અને આગળથી નેપીને બરાબર બાંધો.
- નેપી બદલ્યા પછી તમારા હાથને બરાબર ધોઈ લો, જેથી બેક્ટેરિયાને બીજા ભાગમાં ફેલાતા અટકાવી શકાય.
- નેપી પહેરાવતી વખતે બાળકના પગ એટલા જ પહોળા કરો જેટલા કંફર્ટેબલ હોય. પગને વધારે પહોળા કરવાથી બાળકને મુશ્કેલી થઈ શકે છે.
- નેપીને એટલું ટાઈટ ન બાંધો કે તે સ્કિન સાથે ઘસાય.
- જેા નવજાત હોય તો ગર્ભનાળને ઢાંકશો નહીં, ત્યાં સુધી જ્યાં સુધી તે સુકાઈને ખરી ન જાય. નેપી ધોવાની ટિપ્સ ડિસ્પોઝેબલ નેપીને ધોવાની જરૂર નથી પડતી, પરંતુ જેા તમે કપડાના નેપીનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છો તો તેને સાવચેતીપૂર્વક ધુઓ, જેથી બાળકને સ્વચ્છ અને સંક્રમણરહિત રાખી શકાય.
- નેપીને નવશેકા પાણીમાં માઈલ્ડ ડિટર્જન્ટથી ધુઓ.
- સુગંધિત સાબુ અથવા ડિટર્જન્ટનો ઉપયોગ ન કરો, નહીં તો રેશિઝ થવાનું જેાખમ વધી શકે છે.
- વધારે ગંદા નેપીને ધોતા પહેલાં તેને થોડો સમય ઠંડા પાણીમાં પલાળી રાખો.
- ફેબ્રિક સોફ્ટનરનો ઉપયોગ ન કરો, કારણ કે તેમાં સુગંધ હોઈ શકે છે, જેથી બાળકની સ્કિનમાં બળતરા થાય છે.
- નેપીને ધોયા પછી સિરકાના પાણીમાં તેને થોડો સમય રાખો. આમ કરવાથી તેમાંથી વાસ દૂર થઈ જશે અને સાબુ પણ નીકળી જશે. ત્યાર પછી નેપીને ફરી એક વાર ઠંડા પાણીથી ધોઈ લો.
– ડો. નુપુર ગુપ્તા.
